بیماری وبا؛علائم، تشخیص، درمان و عوارض

وبا یکی از بیماری‌های عفونی و واگیردار است که عمدتاً از طریق آب و غذاهای آلوده منتقل می‌شود. این بیماری به‌ویژه در مناطق با بهداشت ضعیف و دسترسی محدود به آب آشامیدنی سالم، شیوع بیشتری دارد. باکتری ویبر “cholera” عامل ایجاد این بیماری است که می‌تواند منجر به اسهال شدید و کم‌آبی بدن شود. تاریخچه وبا به قرن نوزدهم برمی‌گردد، زمانی که این بیماری برای نخستین بار در هند شناسایی شد و سپس به سرعت به سایر نقاط جهان گسترش یافت.

ثبت و گزارش وبا به صورت رسمی از سال ۱۳۴۴ در ایران شروع شد ولی این بیماری در کشور سابقه طولانی دارد.  بر اساس گزارش های ثبت شده نظام بهداشتی، وبا همه ساله در کشور رخ داده است. از سال ۱۳۴۴، ۱۴ مورد اپیدمی وبا در کشور به وقوع پیوسته و آخرین اپیدمی مربوط به سال ۱۳۹۰ بوده است. میزان کشندگی «وبا» در ایران، نسبت به آمار جهانی ارائه شده از سازمان جهانی بهداشت کمتر است که این امر نشان دهنده ی کفایت سیستم مراقبت و درمان بیماران است.

وبا نه تنها بر سلامت عمومی تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند عواقب اقتصادی و اجتماعی جدی نیز به همراه داشته باشد. از آنجایی که این بیماری معمولاً در شرایط بحران و جنگ افزایش می‌یابد، اهمیت آگاهی و پیشگیری از آن بیش از پیش احساس می‌شود. در این مقاله از تیم تحریریه آسان درمان ، به بررسی علل، علائم، روش‌های انتقال، پیشگیری و درمان وبا خواهیم پرداخت تا بتوانیم درک بهتری از این بیماری و راه‌های مقابله با آن پیدا کنیم.

علائم

- اسهال آبکی و شدید با دفعات اجابت مزاج غیرقابل شمارش شبیه لعاب برنج وبد بو

- حالت تهوع و استفراغ

- درد شکم

- کاهش شدید آب بدن (کم‌آبی)

- عدم تعادل الکترولیت (گرفتگی عضلانی)

- عطش فراوان

- خستگی

- فشار خون پایین

- بد خلقی

- چشم های گود رفته

- دهان خشک

- پوست چروکیده

- کاهش خروجی ادرار

- ضربان قلب نامنظم

راههای انتقال وبا

- نوشیدن آب آلوده یا خوردن غذای پخته شده با آن

- خوردن غذاهای دریایی خام یا نیم پز، مانند صدف

- خوردن میوه و سبزیجات خام

- دستهای آلوده

محلهای پرخطر از نظر ابتلا به بیماری وبا:

- درمناطقی که آب آشامیدنی سالم دردسترس نیست.

- درمناطقی که فاضلاب ، فضولات و زباله بصورت غیربهداشتی دفع می شود.

- در مناطقی که بهداشت فردی رعایت نمی شود

تشخیص بیماری وبا‌

معمولاً برای تشخیص بیماری علائم بیمار چک می‌شود. تنها راه تشخیص وبا به طور قطعی شناسایی باکتری های موجود در نمونه مدفوع فرد است. برای تشخیص قطعی بیماری نمونه مدفوع بیمار روی محیط کشت اختصاصی آزمایشگاهی کشت داده‌شده و با انجام تست‌های حساسیت آنتی‌بیوتیکی، بیماری تشخیص داده‌می‌شود. محیط کشت TCBS محیط انتخابی ایده‌آل برای شناسایی و جداسازی باکتری‌های عامل عفونت است. بررسی میکروسکوپی نمونه‌ها نیز در تشخیص کمک‌ کننده خواهد بود.

تست های سنجش وبا که نتایج آن ها به سرعت مشخص می شوند اکنون در دسترس هستند که به مسئولین این امکان را می دهند که سریعا منطقه ای را که تشخیص وبا در آن تایید شده است، تحت کنترل داشته باشند. تشخیص سریع تر بیماری وبا میزان مرگ و میر ناشی از آن را در آغاز شیوع بیماری کاهش می دهد و موجب شکل گیری سریع تر اقدامات لازم برای کنترل شیوع وبا می گردد.

راه های درمان بیماری وبا

روش های رایج برای درمان وبا عبارتند از:

-مراجعه به نزدیکترین مراکز درمانی – پایگاه سلامت ویا خانه بهداشت

- تامین آب واملاح بدن با استفاده از مایعات سالم مانند چای کم رنگ ، آب سالم ، محلول او-آر-اس  (سرم خوراکی ORS)

- خودداری از مصرف خودسرانه داروهای اسهالی

- درصورتیکه فرد قادربه نوشیدن نباشد .تزریق سرم به صورت اورژانسی در مراکز بهداشتی ودرمانی

- تکمیل دوره درمان واستفاده کامل از آنتی بیوتیکهایی که پزشک تجویز نموده است.

توصیه های بهداشتی جهت پیشگیری از بیماری وبا

پیشگیری از وبا شامل چندین روش کلیدی است که به کاهش شیوع این بیماری کمک می‌کند:

آب آشامیدنی سالم:

استفاده از آب تصفیه‌شده و جوشیده برای آشامیدن و تهیه غذا. 

استفاده از فیلترهای آب یا قرص‌های تصفیه آب در مناطق با دسترسی محدود به آب سالم.

بهداشت فردی:

شست‌وشوی مکرر دست‌ها با صابون، به‌ویژه پس از رفتن به دستشویی و قبل از خوردن غذا.

استفاده از دستمال‌های کاغذی یا حوله‌های تمیز

غذاهای ایمن:

پختن کامل غذاها و مصرف غذاهای تازه و پخته شده.

اجتناب از مصرف غذاهای خام، به‌ویژه ماهی و صدف.

از لبنیات اجتناب کنید

آموزش عمومی:

افزایش آگاهی در مورد علل و روش‌های انتقال وبا، به‌ویژه در جوامع آسیب‌پذیر.

برنامه‌های آموزشی برای بهبود عادات بهداشتی.

واکسن:

استفاده از واکسن‌های موجود برای وبا در مناطق با خطر بالا، هرچند که واکسن‌ها به تنهایی کافی نیستند و باید با سایر روش‌های پیشگیری ترکیب شوند.

عواملی که خطر ابتلا به بیماری وبا را تشدید می‌کنند

همه افراد مستعد ابتلا به وبا هستند، به استثنای نوزادانی که از مادران شیردهی که قبلاً مبتلا به وبا بوده‌اند، مصونیت پیدا می‌کنند. با این حال، برخی از عوامل می‌توانند شما را در برابر این بیماری آسیب پذیرتر کنند یا احتمال بروز علائم و نشانه‌های شدید را افزایش دهند.

برخی از شایع ترین عواملی که موجب ابتلا به وبا می‌شوند عبارتند از:

شرایط بد بهداشتی: وبا در شرایطی که نگهداری از یک محیط بهداشتی – از جمله تأمین آب سالم – دشوار است، بیشتر رشد می‌کند. چنین شرایطی برای اردوگاه‌های پناهندگان، کشورهای فقیر، و مناطقی که به دلیل قحطی، جنگ یا بلایای طبیعی آسیب دیده‌اند، مشترک است.

کاهش اسید معده : باکتری وبا نمی‌تواند در محیط اسیدی زنده بماند و اسید معده معمولی اغلب به عنوان دفاعی در برابر عفونت عمل می‌کند. اما افرادی که سطح اسید معده پایینی دارند (مانند کودکان، افراد مسن، و افرادی که از آنتی اسیدها، مسدودکننده‌های H-2 یا مهارکننده‌های پمپ پروتون استفاده می‌کنند) فاقد این محافظت هستند. بنابراین در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به وبا قرار دارند.

مواجهه خانگی: زندگی با فردی که این بیماری را دارد، باعث می‌شود که در معرض خطر ابتلا به وبا قرار داشته باشید.

گروه خونی O: دلایل آن کاملاً مشخص نیست، اما طبق گفته برخی محققان، احتمال ابتلا به وبا در افراد دارای گروه خونی O در مقایسه با افراد با گروه‌های خونی دیگر دو برابر بیشتر است.

صدف خام یا نیم پز: اگرچه کشورهای صنعتی، دیگر شیوع وبا را در مقیاس بزرگ ندارند، اما خوردن صدف‌های موجود در آب‌های شناخته شده به عنوان پناهگاه این باکتری، خطر ابتلا به آن را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.

سخن پایانی

در پایان، می‌توان گفت که وبا به عنوان یک بیماری عفونی جدی، همچنان چالشی بزرگ برای بهداشت عمومی در بسیاری از نقاط جهان به شمار می‌رود. این بیماری نه تنها بر سلامت فردی تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند پیامدهای اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی نیز داشته باشد.

اقدامات پیشگیری و کنترل، از جمله بهبود شرایط بهداشتی، دسترسی به آب سالم و آموزش جامعه در مورد روش‌های انتقال و پیشگیری از وبا، از اهمیت بالایی برخوردارند. همچنین، همکاری‌های بین‌المللی و حمایت‌های علمی برای تحقیق و توسعه واکسن‌ها و درمان‌های مؤثر نیز ضروری است.

با توجه به تجربیات گذشته و پیشرفت‌های علمی، می‌توان امیدوار بود که با تلاش‌های جمعی و آگاهی‌بخشی، بتوانیم این بیماری را کنترل کرده و از شیوع آن جلوگیری کنیم. در نهایت، مسئولیت هر یک از ما در ارتقاء بهداشت عمومی و حفظ سلامت جامعه، نقشی کلیدی در مبارزه با وبا و سایر بیماری‌های عفونی ایفا می‌کند.

ارائه خدمات تخصصی درمانی و پزشکی در منزل

محیط سرشار از استرس بیمارستان گاها باعث می‌شود تا افراد ترجیح دهند تا در محیط آرامشبخش منزل خود درمان شوند. در این خصوص مجموعه آسان درمان اقدام به اعزام پزشکان متخصص جهت معاینه ،پرستاران مجرب و یا حتی ماما جهت انجام امور زایمان در منزل می‌نماید.

شما می‌توانید از طریق اپلیکیشن آد (آسان درمان) نسبت به رزرو خدمات پرستاری در منزل اقدام کنید.این خدمات توسط پرستاران و پزشکان مورد اعتماد و با رعایت کلیه پروتکل‌های بهداشتی، در منزل یا محل کار شما انجام می‌شود.

زمان رسیدن درمانگر در مواقع نیاز به دریافت خدمات پرستاری در منزل بسیار مهم و حائز اهمیت است. خدمات درمانی در منزل آسان درمان بر پایه نزدیک ترین پرستار به محل مورد نظر بیمار ،طراحی شده است ؛ بنابراین از طریق اپلیکیشن آد با فعال کردن مکان یاب تلفن همراه خود می توانید ، نزدیکترین درمانگر را به منزل خود بیاورید.