آسیب نخاعی چیست؟
آسیب نخاعی (Spinal Cord Injury - SCI) یکی از شدیدترین و پیچیده‌ترین آسیب‌های سیستم عصبی است که بر اثر تصادف، سقوط از ارتفاع، زخم ناشی از ضربه، یا بیماری‌هایی مانند تومور یا التهاب بروز می‌کند. این آسیب‌ها می‌توانند به شکل فلج کامل یا ناقص (پاراپلژی یا کوادری‌پلژی) ظاهر شوند و تأثیر زیادی بر زندگی روزمره فرد بگذارند.
در این میان، فیزیوتراپی نورولوژیک یکی از اصلی‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمانی برای بازیابی عملکرد، کاهش عوارض ثانویه و ارتقاء کیفیت زندگی بیماران دچار آسیب نخاعی است.
فیزیوتراپی نورولوژیک چیست؟
فیزیوتراپی نورولوژیک نوعی تخصص درمانی است که بر بازیابی عملکردهای حرکتی بیماران مبتلا به اختلالات عصبی تمرکز دارد. در آسیب نخاعی، این نوع فیزیوتراپی با استفاده از تمرینات علمی، تحریکات عصبی-عضلانی و تکنیک‌های حرکتی، به بازآموزی بدن برای انجام حرکات کمک می‌کند.
فواید فیزیوتراپی نورولوژیک در بیماران آسیب نخاعی
- تقویت عضلات باقی‌مانده و جلوگیری از آتروفی
- کاهش اسپاسم عضلانی و افزایش دامنه حرکت مفاصل
- بهبود کنترل تنه و تعادل بدن
- پیشگیری از زخم بستر، مشکلات تنفسی و عفونت‌های ادراری
- بازیابی حداکثری استقلال بیمار در فعالیت‌های روزمره
- بهبود گردش خون و عملکرد روده و مثانه
مراحل فیزیوتراپی پس از آسیب نخاعی
1- ارزیابی اولیه بیمار
فیزیوتراپیست وضعیت حسی، حرکتی، تعادل، دامنه حرکت و وضعیت عمومی بیمار را ارزیابی می‌کند.
2-برنامه‌ریزی درمان فردی
بر اساس شدت آسیب (کامل یا ناقص بودن فلج)، سطح آسیب (گردنی، پشتی، کمری) و اهداف توانبخشی، برنامه‌ای شخصی‌سازی می‌شود.
3- تمرینات تخصصی
تمرینات دامنه حرکتی برای پیشگیری از خشکی مفاصل
- تمرینات تعادلی برای تقویت تنه
- آموزش جابه‌جایی و نشستن روی ویلچر
- تمرینات تنفسی در صورت آسیب بالا
- تحریک الکتریکی عضلات (FES)
4- درمان‌های نوین
- روبات‌های توانبخشی (Robotic-Assisted Therapy)
- واقعیت مجازی (Virtual Reality Rehabilitation)
- تمرینات عملکردی تحت وزن بدن (BWSTT)
- درمان آینه‌ای و تحریکات حسی-حرکتی
فیزیوتراپی در مراحل مختلف آسیب نخاعی
|
مرحله |
هدف اصلی |
روش‌ها |
|---|---|---|
|
حاد |
پایدارسازی وضعیت و جلوگیری از عوارض |
تمرینات غیرفعال، تنفس درمانی، تغییر وضعیت |
|
زیرحاد |
شروع توانبخشی فعال |
تمرینات تعادلی، کششی، تحریک الکتریکی |
|
مزمن |
افزایش استقلال حرکتی |
تمرینات عملکردی، آموزش زندگی مستقل |
تکنولوژی‌های کمکی در فیزیوتراپی آسیب نخاعی
ویلچرهای پیشرفته و ارگونومیک
اسکلت بیرونی (Exoskeleton) برای راه رفتن مجدد
میز تمرین ایستاده (Standing Frame)
سنسورهای حرکتی و نرم‌افزارهای بازخورد بیولوژیکی
فیزیوتراپی در منزل یا کلینیک برای بیماران نخاعی؟
با توجه به محدودیت‌های حرکتی، فیزیوتراپی در منزل می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد، به‌خصوص در مراحل اولیه. اما استفاده از تجهیزات تخصصی کلینیک در مراحل بعدی درمان می‌تواند به تسریع پیشرفت کمک کند.
نکات حیاتی در فرآیند توانبخشی آسیب نخاعی
- شروع فیزیوتراپی زودهنگام بسیار مؤثرتر است
- درمان باید پیوسته و منظم باشد
- مشارکت خانواده در مراقبت و تمرینات کلیدی است
- انگیزه و سلامت روانی بیمار نقش بزرگی در موفقیت درمان دارد
سوالات متداول درباره فیزیوتراپی آسیب نخاعی
آیا فیزیوتراپی می‌تواند فرد آسیب نخاعی را به راه رفتن بازگرداند؟
در برخی آسیب‌های ناقص، با درمان مداوم و تکنولوژی پیشرفته، امکان بازیابی حرکتی وجود دارد. اما در آسیب‌های کامل، هدف بیشتر حفظ عملکرد و جلوگیری از عوارض است.
چه مدت باید فیزیوتراپی ادامه پیدا کند؟
این زمان بسته به شدت آسیب می‌تواند از چند ماه تا چند سال متغیر باشد. در بسیاری موارد، توانبخشی یک فرآیند مادام‌العمر است.
آیا ورزش منظم برای بیماران نخاعی مفید است؟
بله. ورزش‌های ایمن و تحت نظر متخصص باعث حفظ گردش خون، پیشگیری از زخم بستر و بهبود روحیه بیمار می‌شود.
نتیجه‌گیری
فیزیوتراپی نورولوژیک برای بیماران آسیب نخاعی نه‌تنها به بهبود عملکرد جسمی کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در ارتقاء کیفیت زندگی، حفظ استقلال و سلامت روانی این افراد دارد. استفاده از تکنیک‌ها و تجهیزات نوین به همراه پیگیری مداوم درمان، می‌تواند باعث ایجاد تغییرات چشمگیر در وضعیت حرکتی بیماران شود.
فیزیوتراپی در منزل با آسان درمان
اگر به دریافت خدمات فیزیوتراپی احتیاج دارید و زمان کافی برای رفتن به درمانگاه را ندارید، پیشنهاد ما ،دریافت خدمات فیزیوتراپی در منزل است. به منظور دریافت خدمات فیزیوتراپی در منزل ، کافیست اپلیکیشن آد "آسان درمان" را نصب کرده ، درخواستتان را ثبت کرده و نزدیکترین فیزیوتراپیست را به منزل خود بیاورید.در کوتاه ترین زمان ممکن فیزیوتراپیست مجرب آسان درمان به منزلتان خواهد آمد.
به صبحانه بیشتر ازناهار و به ناهار بیشتر از شام اهمیت دهید. این مطلب اگرچه برای بسیاری از خوانندگان تکراری می باشد ولی نیاز به یادآوری دارد. بسیاری از
ادامه خواندن
مسیر دیگر این تحقیقات که به طور وسیعی مورد توجه قرار گرفته است استفاده ار غدد پستانی گاو می باشد کهبروی ان مهندسی ژنتیک انجام گرغته و قابلیت تولید شیر
ادامه خواندن
اقدامات بعد از کشیدن دندان درکل به دو دسته تقسیم می‌شوند. دستۀ اول اقداماتی هستند که سعی می‌شود در آن درد، خون‌ریزی یا هرگونه عوارض کشی
ادامه خواندن
پلاکت ها گروهی از سلول های خونی هستند که نقش مهمی در انعقاد خون دارند.تعداد زیادی پلاکت در خون وجود دارد اما عوامل مختلفی تعیین میکنند که پلاکت خون با
ادامه خواندن
در درون عضله قلب چهار فضای خالی تعبیه شده است. دو اتاقک به هم متصل در سمت راست و دو اتاقک به هم پیوسته در سوی چپ. اتاقک‌های بالایی را دهلیز و پای
ادامه خواندن
انجام فیزیوتراپی در منزل فواید زیادی دارد. برخی از فواید فیزیوتراپی در خانه عبارتند از: اولین فایده آن این است که دریافت درمان برای بیمار به آسا
ادامه خواندن