چه چیزی باعث وقوع تشنج می شود؟

تشنج یک حالت ناگهانی و غیرطبیعی از فعالیت الکتریکی مغز است که باعث تغییرات ناگهانی در رفتار، حرکات، آگاهی و احساسات فرد می‌شود. این پدیده معمولاً به عنوان علامتی از اختلالات عصبی به‌ویژه صرع شناخته می‌شود، اما ممکن است به دلایل دیگری هم رخ دهد. تشنج‌ها بسته به نوع و علت آن‌ها می‌توانند کوتاه‌مدت یا طولانی‌تر باشند و تاثیرات مختلفی بر بدن و ذهن فرد داشته باشند. در ادامه با تیم تحریریه آسان درمان همراه باشید.

علائم تشنج

علائم تشنج بسته به نوع و شدت آن می‌تواند متفاوت باشد، اما برخی از علائم عمومی عبارت‌اند از:

  - حرکات غیرارادی عضلات مانند تکان‌های ناگهانی یا لرزش بدن.

  - کاهش یا از دست دادن هوشیاری به طور موقت.

  - حرکات غیرعادی چشم، مانند چرخش ناگهانی چشم‌ها.

  - تغییرات رفتاری یا احساسی، مانند احساس ترس ناگهانی یا سردرگمی.

  - علائم حسی، مانند دیدن نورهای درخشان یا شنیدن صداهای غیرطبیعی.

علت‌های بروز تشنج

علت‌های مختلفی می‌توانند باعث تشنج شوند که به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

۱. عوامل ژنتیکی

برخی از انواع صرع و تشنج‌ها به علت تغییرات ژنتیکی رخ می‌دهند. این تغییرات می‌توانند بر روی ساختار مغز یا انتقال‌دهنده‌های عصبی اثر بگذارند و باعث افزایش احتمال بروز تشنج شوند. ژن‌های خاصی ممکن است مغز را به تحریک‌پذیری بیشتر در برابر عوامل تحریک‌کننده حساس‌تر کنند.

۲. ضربه به سر

آسیب‌های سر و مغز، مانند ضربه‌های شدید به سر که منجر به ضربه مغزی می‌شوند، می‌توانند باعث تشنج شوند. این نوع تشنج‌ها ممکن است بلافاصله پس از ضربه یا چند سال بعد از آسیب ظاهر شوند. تغییرات در ساختار مغز به علت ضربه می‌تواند فعالیت الکتریکی مغز را مختل کند.

۳. عفونت‌ها و بیماری‌های التهابی

برخی عفونت‌ها مثل مننژیت (عفونت پرده‌های مغزی) و انسفالیت (عفونت خود مغز) می‌توانند به مغز آسیب برسانند و باعث تشنج شوند. همچنین، بیماری‌های خودایمنی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های مغزی حمله می‌کند، نیز ممکن است باعث تشنج شوند.

۴. اختلالات متابولیک

تغییرات شدید در سطح مواد شیمیایی خون، مانند کاهش یا افزایش ناگهانی سطح قند خون (هیپوگلیسمی یا هیپرگلیسمی)، تغییرات شدید سطح الکترولیت‌ها (مانند سدیم و کلسیم) می‌تواند باعث تشنج شود. اختلالات کبدی یا کلیوی نیز ممکن است به ایجاد مواد سمی در خون منجر شود که به مغز آسیب برساند.

۵. تومورها و ناهنجاری‌های ساختاری مغز

تومورهای مغزی یا رشد غیرطبیعی سلول‌های مغزی می‌توانند به ساختار مغز فشار آورده و باعث اختلال در فعالیت الکتریکی آن شوند که ممکن است منجر به تشنج شود. همچنین، ناهنجاری‌های ساختاری مادرزادی مغز (مثل ناهنجاری‌های توسعه‌ای) نیز می‌توانند باعث تشنج شوند.

۶. عوامل تحریک‌کننده محیطی و دارویی

برخی از داروها، به ویژه داروهای تحریک‌کننده سیستم عصبی یا داروهایی که به صورت ناگهانی قطع می‌شوند (مانند بنزودیازپین‌ها یا الکل)، می‌توانند باعث بروز تشنج شوند. همچنین، مواد مخدر مانند کوکائین و متامفتامین نیز می‌توانند باعث تشنج شوند.

۷. اختلالات خواب و خستگی مفرط

کمبود خواب یا خستگی شدید می‌تواند باعث تحریک فعالیت‌های غیرطبیعی در مغز و وقوع تشنج در افراد مستعد شود. خواب منظم و کافی می‌تواند از بروز تشنج‌ها جلوگیری کند.

۸. تب بالا در کودکان (تشنج‌های ناشی از تب)

کودکان بین ۶ ماه تا ۵ سال ممکن است در صورت تب بالا دچار تشنج شوند. این نوع تشنج‌ها معمولاً کوتاه‌مدت و بدون عوارض درازمدت هستند، اما نیاز به پیگیری دارند.

۹. عوامل ناشناخته (ایدیوپاتیک)

در برخی موارد، علت دقیق تشنج‌ها مشخص نیست. این نوع تشنج‌ها را صرع ایدیوپاتیک می‌نامند. در این موارد، ممکن است هیچ آسیب یا ناهنجاری مشخصی در مغز دیده نشود، اما فعالیت الکتریکی مغز به طور خودبخودی دچار اختلال می‌شود.

درمان تشنج

درمان تشنج بسته به علت و نوع آن متفاوت است. برخی از روش‌های رایج درمان شامل:

داروهای ضد صرع: این داروها برای کنترل فعالیت الکتریکی مغز و جلوگیری از تشنج استفاده می‌شوند.

جراحی: در برخی موارد، اگر تشنج به دلیل آسیب ساختاری مغز باشد، جراحی می‌تواند موثر باشد.

تحریک عصب واگ (VNS) : یک دستگاه الکتریکی که به طور دوره‌ای عصب واگ را تحریک می‌کند تا فعالیت الکتریکی غیرطبیعی مغز را کنترل کند.

رژیم غذایی کتوژنیک:  به ویژه در کودکان مبتلا به صرع، رژیم غذایی کتوژنیک می‌تواند به کاهش تعداد تشنج‌ها کمک کند.

پیشگیری از تشنج

برای کاهش احتمال بروز تشنج‌ها، افراد مبتلا به صرع و سایر اختلالات تشنجی می‌توانند اقدامات زیر را انجام دهند:

  - پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر.

  - مصرف داروهای تجویز شده به طور منظم.

  - داشتن خواب کافی و اجتناب از خستگی مفرط.

  - مدیریت استرس و اضطراب.

کلام آخر

تشنج می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد و شناسایی علت آن برای تعیین درمان مناسب اهمیت دارد. تشنج‌ها ممکن است به طور موقتی باشند یا به صورت مزمن (صرع) ظاهر شوند. با توجه به علت تشنج، درمان‌های مختلفی شامل داروها، جراحی‌ها، یا تغییرات سبک زندگی برای کنترل آن‌ها وجود دارد. مدیریت صحیح تشنج‌ها به شناسایی علت اصلی و همکاری دقیق با پزشک بستگی دارد.

گفتار درمانی در منزل با آسان درمان

اگر به دریافت خدمات گفتار درمانی احتیاج دارید و زمان کافی برای رفتن به درمانگاه را ندارید، پیشنهاد ما ،دریافت خدمات گفتار درمانی در منزل است. به منظور دریافت خدمات گفتار درمانی در منزل ، کافیست اپلیکیشن آد "آسان درمان" را نصب کرده ، درخواستتان را ثبت کرده و نزدیکترین درمانگر را به منزل خود  بیاورید.در کوتاه ترین زمان ممکن درمانگر مجرب آسان درمان به منزلتان خواهد آمد.