چگونه از طریق تغییرات سبک زندگی به کنترل فشار خون کمک کنیم

پرفشاری خون به معنای بالا بودن میزان فشاری است که بر اثر برخورد خون به دیواره‌ی سرخرگ‌ها ایجاد می‌شود. سرخرگ‌ها، رگ‌هایی هستند که خون را از قلب به تمام اعضای بدن می‌رسانند. میزان فشار خون، با دو عدد مشخص می‌شود. فشار خون سیستولیک (عدد بالایی) نشان دهنده‌ی فشار وارد شده به دیواره‌ی سرخرگ‌ها در هنگام انقباض قلب است و فشار خون دیاستولیک (عدد پایینی) نشان دهنده‌ی فشار وارد شده به دیواره‌ی سرخرگ‌ها در هنگام آزاد شدن عضلات قلب (بین هر ضربان قلب) است.

برای یک بزرگسال متوسط، فشار خون در صورتی که کمتر از ۱۲۰/۸۰ میلی‌متر جیوه باشد، طبیعی در نظر گرفته می‌شود. فشار خون بالا هیچ علامتی ندارد، تا زمانی که شما شروع به تجربه عوارض آن کنید. به همین دلیل مهم است که به طور مرتب فشار خون خود را چک کنید و مقدار آن را بدانید.

کنترل و مدیریت فشارخون نیاز به تغییر سبک زندگی و مصرف برخی داروها دارد. اگر فشارخون بالا درمان و کنترل نشود، ممکن است عوارض جدی مانند نارسایی قلبی یا سکته مغزی ایجاد کند.

بالا رفتن فشار خون سبب سکته و مرگ در افراد می شود و به همین دلیل از آن به عنوان قاتل خاموش نیز یاد می‌شود.

عوارض فشار خون بالا

بیماری های قلبی و سکته قلبی: فشار خون بالا می تواند باعث بسیاری از مشکلات قلبی شود، از جمله:

بیماری عروق کرونر: شریان هایی که در اثر فشار خون بالا باریک و آسیب دیده اند در تامین خون به قلب مشکل دارند. جریان خون بسیار کم به قلب می تواند منجر به درد قفسه سینه (آنژین)، ریتم نامنظم قلب (آریتمی) یا حمله قلبی شود.

قلب چپ (آئورت و بطن چپ) بزرگ شده: فشار خون بالا قلب را مجبور می کند تا برای پمپاژ خون به بقیه بدن سخت تر کار کند. این امر باعث ضخیم شدن محفظه پایین سمت چپ قلب (بطن چپ) می شود. ضخیم شدن بطن چپ خطر حمله قلبی، نارسایی قلبی و مرگ ناگهانی قلبی را افزایش می دهد.

نارسایی قلبی : با گذشت زمان، فشار روی قلب ناشی از فشار خون بالا می‌تواند باعث ضعیف شدن عضله قلب و کارایی کمتری شود. در نهایت، قلب ضعیف شده شروع به نارسایی می کند.

تاری دید و نابینایی: فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی ظریفی که خون را به چشم‌ها می‌رسانند، آسیب برساند و باعث ایجاد  خونریزی در داخل چشم و منجر به تاری دید یا از دست دادن بینایی شود.

سکته مغزی : سکته مغزی زمانی رخ می دهد که بخشی از مغز اکسیژن و مواد مغذی کافی دریافت نمی کند و باعث مرگ سلول های مغز می شود. رگ های خونی آسیب دیده در اثر فشار خون بالا می توانند باریک شوند، پاره شوند یا نشت کنند. فشار خون بالا همچنین می تواند باعث ایجاد لخته های خون در شریان های منتهی به مغز شود که جریان خون را مسدود کرده و به طور بالقوه باعث سکته می شود.

نارسایی کلیه: کلیه ها مایعات و مواد زائد اضافی را از خون فیلتر می کنند ، فرآیندی که به رگ های خونی سالم نیاز دارد. فشار خون بالا می تواند به رگ های خونی در کلیه ها آسیب برساند و به آنها منتهی شود. ابتلا به دیابت علاوه بر فشار خون بالا می تواند آسیب را بدتر کند.

کلیه های شما به حذف مواد زائد از خون، تنظیم حجم و فشار خون و فیلتر کردن مواد زائد از طریق ادرار کمک می کنند. برای اینکه این کار را به خوبی انجام دهند، آنها به رگ های خونی سالم نیاز دارند. فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی بزرگ‌تر منتهی به کلیه‌ها و عروق کوچک‌تر داخل کلیه‌ها آسیب برساند. با گذشت زمان، این آسیب مانع از انجام درست کار کلیه ها می شود،که به بیماری کلیوی منجر می شود و می تواند منجر به نارسایی کلیه شود. فشار خون بالا یکی از دلایل اصلی نارسایی کلیه است. افراد مبتلا به نارسایی کلیه دیگر توانایی حذف مواد زائد از بدن خود را ندارند و به دیالیز یا پیوند نیاز خواهند داشت.

زوال عقل:  باریک یا مسدود شدن شریان ها می تواند جریان خون به مغز را محدود کند و منجر به نوع خاصی از زوال عقل (زوال عقل عروقی) شود. سکته مغزی که جریان خون به مغز را قطع می کند نیز می تواند باعث زوال عقل عروقی شود.

روش های کنترل پرفشاری خون یا بیماری خاموش

در قدم اول اصلاح سبک زندگی در این بیماران ضروریست:

ورزش و فعالیت بدنی: بسته به شرایط بیمار، ورزش مناسب پیشنهاد می‌شود. از یک ماساژ ملایم بدن در سالمندان با بیماری‌های شدید تا پیاده ر‌وی تند، شنا و دوچرخه‌سواری برای درمان فشارخون توصیه می‌گردد. برای اثربخشی بهتر، فعالیت بدنی منظم و حداقل هفته‌ای سه جلسه سی دقیقه‌ای پیشنهاد می‌گردد.

اصلاح الگوی خواب: خواب منظم، کافی و به موقع و پرهیز از بیداری شبانه می‌تواند به تنظیم فشارخون کمک کند. مطالعات نشان داده است که کاهش مدت زمان و کیفیت خواب می‌تواند موجب افزایش سطح فشارخون شود.

مصرف کافی آب :روزانه برای حفظ رطوبت و کاهش فشار خون  نوشیدن آب بسیار مفید بوده و دائم توسط پزشکان توصیه می‌شود.

مدیریت استرس: تا حد ممکن از عوامل استرس‌زا پرهیز شود و حتما مشکلات روحی بیمار درمان شود. زیرا یکی از عوامل افزایش فشارخون که بسیار سریع هم عمل می‌کند، استرس و عصبانیت است. تنفس‌های عمیق شکمی، مدیتیشن و ماساژ در کنار درمان‌های دارویی و روان‌درمانی می‌تواند در این زمینه به بیمار کمک کند.

رفع یبوست: برقراری دفع مناسب از الزامات درمان فشارخون است که حتما باید به آن توجه شود. کمک به رفع یبوست با تدابیر غذایی و دارویی مناسب در این بیماران بسیار مهم و ضروری است.

کاهش وزن: پیشگیری و درمان چاقی در کاهش فشارخون و خطر بیماری‌های عروق قلب اهمیت ویژه‌ای دارد. فشارخون بالا در افراد دارای اضافه‌ وزن به‌ ویژه کسانی که چاقی شکمی دارند شایع‌تر است، بنابراین باید با یک برنامه غذایی مناسب همراه با فعالیت بدنی به کاهش وزن منطقی اقدام کرد.

دارو درمانی:در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی برای کنترل فشار خون تجویز کند. این داروها شامل دیورتیک‌ها، بتا بلاکرها و مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) هستند.

اصلاح تغذیه: بدون شک، مشکلات تغذیه‌ای از مهمترین عوامل ایجاد پرفشاری خون هستند و رعایت قوانین خوردن و آشامیدن در کنترل فشارخون بسیار موثر هستند مانند:

 - جویدن کامل غذا و میل کردن غذا در محیطی آرام و به دور از استرس

 - پرهیز از درهم خوری، پرخوری، بد و بی‌موقع غذا خوردن

 - عدم نوشیدن انواع نوشیدنی‌ها همراه با غذا که باعث اختلال در فرایند هضم غذا می‌شوند.

 - اجتناب از فعالیت و ورزش سنگین و همین طور فعالیت جنسی و خواب بلافاصله بعد از غذا خورد.

 - پرهیزات: پرهیز از غذاهای سنگین و دیر هضم مانند کله‌پاچه، ماکارونی، اولویه، گوشت گاو، فست فودها

پرهیز از افراط در مصرف گوشت قرمز و غذاهای حیوانی به خصوص غذاهای چرب و سرخ شده که با درجه حرارت بالایی طبخ می‌شوند و به جای آن مصرف بیشتر میوه و سبزیجات بخارپز در برنامه غذایی گنجانده شود.

 - مصرف چربی به حداقل کاهش پیدا کرده و برای پخت و پز و سالاد از روغن‌های گیاهی طبیعی مانند روغن زیتون (به خصوص انواع تصفیه نشده آن) استفاده شود

 - پرهیز از مصرف مواد حاوی افزودنی‌ها، تنقلات مصنوعی و غذاهای فرآوری شده که حاوی مقدار زیادی نمک و ادویه‌ها هستند مثل انواع سوسیس و کالباس، نوشابه، چیپس، پفک، غذاهای کنسروی، شوری‌ها، ترشی‌ها، انواع سس‌ها و چاشنی‌های کارخانه‌‍ای

 - از مصرف زیاد نمک و غذاهای پرنمک و ادویه پرهیز شده، به جای نمک از گیاهان تازه یا خشک نظیر گلپر، آویشن، نعناع خشک، ترخون، کنجد، پودر سیر و پیاز و آب لیموی تازه استفاده شود.

 - محدود کردن مصرف قند و شکر و جایگزین کردن آنها با شیرینی‌های طبیعی مانند خرما و عسل در حد متعادل

 - مصرف نان‌ها و مواد کربوهیدراتی :از آردهای سفید و بدون سبوس و خمیردار به حداقل رسیده و به جای آن نان‌های سبوس‌دار و حاوی جو دوسر استفاده شود که می‌تواند اثر مثبتی در کاهش فشارخون داشته باشد.

 - ترک سیگار: فشار خون افرادی که سیگار می‌کشند، در بیشتر موارد بالاتر از حد نرمال است و این موضوع خطرات جدی برای سلامت قلب و عروق به همراه دارد. هنگامی که فرد سیگار را ترک می‌کند، تغییرات مثبت بسیاری در سلامت قلب و عروق اتفاق می‌افتد. به تدریج، عوارض مخرب سیگار بر روی سیستم قلبی-عروقی کاهش می‌یابد

 - محدود کردن کافئین: تحقیقات در زمینه ارتباط کافئین و فشار خون نتایج متفاوتی ارائه داده‌اند. اغلب مطالعات نشان می‌دهد که مصرف معتدل کافئین ممکن است بهبود فشار خون را به همراه داشته باشد، اما شواهد متفاوتی نیز وجود دارد. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که کافئین ممکن است در افراد حساس یا دارای مشکلات فشار خون، افزایش موقت فشار خون را به دنبال داشته باشد.

 - پرهیز از قطع خودسرانه داروی فشار خون: قطع خودسرانه و عدم مصرف دارو، منجر به عدم کنترل فشارخون بیمار شده و باعث آسیب به اعضای بدن می‌شود.

توصیه‌های غذایی جهت پیشگیری و درمان پرفشاری خون:

 - داشتن یک برنامه غذایی مناسب شامل غذاهای کم چربی، کم سدیم و مصرف روزانه میوه و سبزیجات بسیار حائز اهمیت است.

 - مصرف روزانه سبزیجات مانند گشنیز، شنبلیله، شوید، جعفری، ریحان، نعنا، شاهی، کاهو، اسفناج، کرفس و کدو به‌عنوان سبزی‌خوردن و همچنین در خورش‌ها و سالادها و همچنین مصرف چند عدد زیتون یا زیتون پرورده در کنار غذا مفید می‌باشد.

 - مصرف میوه‌های عناب، زالزالک، آلبالو، سیب، به، گلابی، تمشک، و آبمیوه‌های آب‌انار، آب‌هویج، آب‌سیب، آب‌کرفس، آب‌زرشک و آب‌آلبالو پیشنهاد می‌شود.

 - می‌توان از مغزها و دانه‌های گیاهی مثل بادام درختی و گردو به صورت خام در رژیم غذایی روزانه بهره برد.

 - مصرف پیاز و بویژه سیر در غذاها و همچنین افزودن موادی مثل رب‌انار، آب‌زرشک، آب‌نارنج، آب‌غوره، آبلیمو و سماق به‌عنوان چاشنی به غذاها و سالادها بسیار توصیه می‌شود.

 - مصرف دم‌نوش چای‌ترش، چای‌سبز، عناب، آلبالو، زعفران و هل نیز توصیه می‌شود.

 - مصرف شکلات و کاکائوی تلخ : مطالعات نشان داده‌اند که شکلات و پودر کاکائوی تلخ حاوی ماده‌ای به نام فلاونوئید هستند و به همین دلیل می‌توانند برای پایین آوردن سریع فشار خون بالا مفید باشند. شکلاتی که می‌خورید باید فاقد قند، چربی یا کالری و سرشار از ترکیبات گیاهی باشد تا بتواند به کاهش سطح فشار خون شما کمک کند. البته در این میان بهتر است از زیاده‌روی در خوردن شکلات تلخ خودداری کنید.

توصیه های مهم پزشکی برای فشار خون بالا:

• چکاپ دوره ای: اندازه‌گیری منظم فشار خون در خانه یا مراجعه به پزشک بسیار ضروری است.
• ثبت نتایج: ثبت نتایج اندازه‌گیری فشار خون می‌تواند به پزشک کمک کند تا روند درمان را بهتر مدیریت کند.
• آگاهی از علائم: آگاهی از علائم فشار خون بالا، مانند سردردهای شدید، درد قفسه سینه و تاری دید ، اهمیت دارد تا در صورت بروز این علائم سریعاً اقدام شود.

سخن پایانی

همان‌طور که بررسی کردیم، مصرف غذاهای مناسب و دنبال کردن توصیه‌های تغذیه‌ای می‌تواند تأثیر بسزایی در کاهش و کنترل فشار خون بالا داشته باشد. غذاهای غنی از پتاسیم، فیبر، منیزیم، و چربی‌های سالم از جمله انتخاب‌هایی هستند که باید در رژیم غذایی روزانه جای بگیرند.

همچنین، کاهش مصرف نمک، سیگار، و الکل، و افزایش فعالیت فیزیکی می‌تواند به بهبود وضعیت فشار خون کمک کند. با رعایت این نکات و توصیه‌های طلایی، شما می‌توانید قدمی مؤثر برای سلامتی قلب و عروق خود بردارید و از مشکلات مرتبط با فشار خون بالا پیشگیری کنید. حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین برنامه غذایی و سبک زندگی مناسب برای خودتان را انتخاب کنید.

ارائه خدمات تخصصی درمانی و پزشکی در منزل

محیط سرشار از استرس بیمارستان گاها باعث می‌شود تا افراد ترجیح دهند تا در محیط آرامشبخش منزل خود درمان شوند. در این خصوص مجموعه آسان درمان اقدام به اعزام پزشکان متخصص جهت معاینه ،پرستاران مجرب و حتی ماما جهت انجام امور زایمان در منزل می‌نماید.

شما می‌توانید از طریق اپلیکیشن آد (آسان درمان) نسبت به رزرو خدمات پرستاری در منزل اقدام کنید.این خدمات توسط پرستاران و پزشکان مورد اعتماد و با رعایت کلیه پروتکل‌های بهداشتی، در منزل یا محل کار شما انجام می‌شود.

زمان رسیدن درمانگر در مواقع نیاز به دریافت خدمات پرستاری در منزل بسیار مهم و حائز اهمیت است. خدمات درمانی در منزل آسان درمان بر پایه نزدیک ترین پرستار به محل مورد نظر بیمار ،طراحی شده است ؛ بنابراین از طریق اپلیکیشن آد با فعال کردن مکان یاب تلفن همراه خود می توانید ، نزدیکترین درمانگر را به منزل خود بیاورید.